Chiến lược quốc gia chấm dứt dịch bệnh AIDS vào năm 2030, Bộ Y tế, Cục Phòng chống HIV/AIDS, các tỉnh, thành phố sẽ xây dựng các chính sách, văn bản pháp luật, văn bản hướng dẫn chuyên môn kỹ thuật về phòng chống HIV/AIDS phù hợp trong tình hình mới; tăng cường huy động mọi nguồn lực và sự tham gia của các cơ quan, tổ chức, đơn vị, mỗi người dân và cộng đồng vào các hoạt động phòng chống HIV/AIDS.
Thực hiện công tác thông tin, giáo dục, truyền thông về phòng chống HIV/AIDS đến mọi đối tượng, kết hợp lồng ghép tuyên truyền chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của nhà nước.
Đối với ngành y tế tổ chức triển khai các biện pháp chuyên môn kỹ thuật y tế, hạn chế tối đa sự lây truyền của HIV, giải quyết các vấn đề liên quan đến sức khỏe người bệnh AIDS, kết hợp chặt chẽ hoạt động phòng chống HIV/AIDS với các hoạt động phòng chống ma túy, mại dâm.
Theo Cục Phòng chống HIV/AIDS, để thực hiện được các nhiệm vụ nêu trên, trong thời gian đến toàn quốc cần tập trung vào các nhóm giải pháp về chính trị và xã hội; nhóm các giải pháp về pháp luật, chế độ chính sách; nhóm giải pháp về dự phòng lây nhiễm HIV; nhóm giải pháp về tư vấn xét nghiệm HIV; nhóm giải pháp về điều trị, chăm sóc người nhiễm HIV; nhóm giải pháp về giám sát dịch HIV/AIDS, theo dõi, đánh giá và nghiên cứu khoa học/ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác phòng chống HIV/AIDS; nhóm giải pháp về đảm bảo tài chính; nhóm giải pháp về nguồn nhân lực; nhóm giải pháp về cung ứng; nhóm giải pháp về hợp tác quốc tế.
Đối với nhóm giải pháp về chính trị và xã hội, cần tăng cường thực hiện chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của nhà nước đối với công tác phòng chống HIV/AIDS; tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo công tác phòng chống HIV/AIDS là nhiệm vụ chính trị quan trọng; tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát; ưu tiên đầu tư cho phòng chống HIV/AIDS theo tình hình dịch bệnh; nâng cao năng lực, hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về phòng chống HIV/AIDS; lồng ghép các mục tiêu, chỉ tiêu về phòng chống HIV/AIDS vào kế hoạch y tế, chương trình, kế hoạch phát triển kinh tế xã hội của địa phương.
Theo tình hình mới, từng ban, ngành chủ động có kế hoạch, bố trí kinh phí và phối hợp tổ chức triển khai hoạt động phòng chống HIV/AIDS; tăng cường phối hợp liên ngành hiệu quả phòng chống HIV/AIDS; lồng ghép hoạt động phòng chống HIV/AIDS vào các chương trình xóa đói giảm nghèo, giới thiệu việc làm, tạo sinh kế và hỗ trợ cho người nhiễm HIV sống hòa nhập vào cộng đồng. Tăng cường công tác thanh kiểm tra, đặc biệt ở các cơ sở dịch vụ giải trí, lưu trú để có biện pháp đối với những cơ sở không thực hiện các biện pháp phòng chống HIV/AIDS.
Tại các tỉnh, thành phố cần có môi trường chính sách, cơ chế tài chính thuận lợi cho các tổ chức xã hội tham gia cung cấp dịch vụ phòng chống HIV/AIDS; sử dụng cả ngân sách nhà nước. Nâng cao năng lực cho các tổ chức xã hội, vận động để các tổ chức xã hội tham gia có hiệu quả trong cung ứng các dịch vụ phòng chống HIV/AIDS. Xã hội đẩy mạnh hoạt động đào tạo nghề, tạo việc làm, phát triển mô hình sản xuất, kinh doanh cho người nhiễm HIV, người bị ảnh hưởng bởi HIV/AIDS, hỗ trợ vật chất, tinh thần cho người nhiễm HIV và gia đình họ để người nhiễm HIV ổn định cuộc sống, được chăm sóc tại gia đình, cộng đồng, đảm bảo sự công bằng, bình đẳng trong các hoạt động phòng chống HIV/AIDS. Hỗ trợ xã hội còn là việc triển khai chính sách trợ cấp xã hội cho trẻ em bị nhiễm HIV, hộ nghèo, người nhiễm HIV thuộc hộ nghèo, người không có lương hưu, trợ cấp BHXH theo quy định của pháp luật.
HIV/AIDS là vấn đề sức khỏe cộng đồng quan trọng, ảnh hưởng đến sự phát triển kinh tế xã hội, sự phát triển của đất nước. Theo báo cáo Cục Phòng chống HIV/AIDS, tính đến tháng 6/2020, Việt Nam có khoảng 250.000 người hiện nhiễm HIV, có trên 100.000 người nhiễm HIV đã tử vong, 100% tỉnh, thành phố và 98% huyện đã phát hiện người nhiễm HIV.
Theo nhận định của Cục Phòng chống HIV/AIDS, nhờ có Chiến lược Quốc gia phòng chống HIV/AIDS ở Việt Nam đến năm 2020 và tầm nhìn 2030 ban hành kèm Quyết định số 608/QĐ-TTg ngày 25/5/2012 của Thủ tướng Chính phủ và với sự nỗ lực của các Ban, Ngành liên quan Việt Nam đã hoàn thành mục tiêu khống chế tỷ lệ nhiễm HIV dưới 0,3% trong cộng đồng dân cư vào năm 2020. Ước tính trong 20 năm qua cả nước đã dự phòng cho hơn 400.000 người không bị nhiễm HIV và 150.000 người không bị tử vong do AIDS.
Tuy nhiên tình hình dịch HIV/AIDS vẫn diễn biến phức tạp. Tỷ lệ nhiễm HIV trong nhóm nghiện chích ma túy ở mức trên 10%; tỷ lệ nhiễm HIV ở nhóm nam quan hệ tình dục với nam (MSM) tăng nhanh. Mỗi năm Việt Nam có khoảng 10.000 trường hợp nhiễm HIV được phát hiện mới, tỷ lệ lây truyền HIV từ mẹ sang con trong cộng đồng vẫn còn ở mức 6%.
Để thực hiện chấm dứt dịch AIDS vào năm 2030, mục tiêu là số người nhiễm HIV mới giảm dưới 1.000 trường hợp/năm, ngày 14/8/2020 Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam đã ký Quyết định phê duyệt Chiến lược Quốc gia chấm dứt dịch bệnh AIDS vào năm 2030.
Mục tiêu cụ thể của Chiến lược gồm 4 nhiệm vụ, một là Mở rộng và đổi mới các hoạt động truyền thông can thiệp giảm hại và dự phòng lây nhiễm HIV, tỷ lệ người có hành vi nguy cơ cao được tiếp cận dịch vụ dự phòng lây nhiễm HIV đạt 80% vào năm 2020; hai là Mở rộng và đa dạng hóa các loại hình tư vấn xét nghiệm HIV, đẩy mạnh xét nghiệm HIV dựa vào cộng đồng, tự xét nghiệm, tỷ lệ người nhiễm HIV trong cộng đồng biết tình trạng HIV của mình đạt 95% vào năm 2030, giám sát chặt chẽ tình hình diễn biến dịch HIV/AIDS ở các nhóm có hành vi nguy cơ cao; ba là Mở rộng và nâng cao chất lượng điều trị HIV/AIDS, tỷ lệ người nhiễm HIV biết tình trạng nhiễm HIV của mình được điều trị thuốc kháng virút có tải lượng virút dưới 95%, tỷ lệ người được điều trị thuốc kháng virút có tải lượng virút dưới ngưỡng ức chế đạt 95%, loại trừ lây truyền HIV từ mẹ sang con vào năm 2030; bốn là Củng cố và tăng cường năng lực hệ thống phòng chống HIV/AIDS các tuyến, bảo đảm nguồn nhân lực cho công tác phòng chống HIV/AIDS, bảo đảm tài chính cho phòng chống HIV/AIDS. Chiến lược đã đề ra rất cụ thể các nhóm chỉ tiêu để đạt những mục tiêu đề ra. Nhóm chỉ tiêu tác động, nhóm chỉ tiêu dự phòng, nhóm chỉ tiêu về xét nghiệm, nhóm chỉ tiêu về điều trị, nhóm chỉ tiêu hệ thống y tế./.
Hữu Cao