Theo Bộ Y tế, trong 10 sự kiện tiêu biểu của Ngành Y tế năm 2014, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Bảo hiểm Y tế được Quốc hội thông qua vào ngày 13/5/2014 là một sự kiện quan trọng và thành công.
Bộ Y tế đã trình Quốc hội ban hành Luật sửa đổi, bổ sung một số điều Luật Bảo hiểm Y tế (BHYT)với nhiều điểm mới mang tính đột phá và hội nhập, thúc đẩy lộ trình tiến tới BHYT toàn dân. Các điểm mới đó là: bắt buộc tham gia BHYT; thực hiện BHYT theo hình thức hộ gia đình; mở rộng phạm vi quyền lợi và mức hưởng BHYT như bỏ tỷ lệ đồng chi trả đối với người nghèo, bảo trợ xã hội, người dân tộc thiểu số đang sinh sống tại vùng có điều kiện kinh tế- xã hội khó khăn, người đang sinh sống tại vùng có điều kiện kinh tế-xã hội đặc biệt khó khăn, giảm tỷ lệ đồng chi trả từ 20% xuống còn 5% đối với đối tượng người thuộc hộ gia đình cận nghèo; tạo thuận lợi để người tham gia BHYT tiếp cận dịch vụ y tế có chất lượng, phù hợp với nhu cầu khám bệnh, chữa bệnh thông qua việc mở thông tuyến chuyên môn kỹ thuật trong khám chữa bệnh BHYT.
Tỉnh Khánh Hòa theo báo cáo của Sở Y tế, hiện dân số có hơn 1,2 triệu người, tỷ lệ bao phủ BHYT là 65%. Năm 2015, theo kế hoạch thực hiện Đề án Bảo hiểm Y tế toàn dân giai đoạn 2015-2020, mục tiêu phấn đấu tăng tỷ lệ bao phủ BHYT đạt 75%. Trong đó, nhóm người lao động và người sử dụng lao động đóng đạt 75%; nhóm do tổ chức bảo hiểm xã hội đóng đạt 100%; nhóm do ngân sách nhà nước đóng đạt 100%; nhóm được ngân sách nhà nước hỗ trợ mức đóng đạt 70%; nhóm hộ gia đình đóng đạt 30%. Tổng số người thuộc các đối tượng cần vận động thêm vào năm 2015 hơn 144.460 người.
Tổ chức Y tế Thế giới: “Bao phủ toàn dân, hoặc bao phủ chăm sóc sức khỏe toàn dân được định nghĩa là sự bảo đảm để mọi người dân khi cần đều có thể sử dụng các dịch vụ chất lượng nâng cao sức khỏe, dự phòng, điều trị, phục hồi chức năng và điều trị triệu chứng có chất lượng và hiệu quả, đồng thời bảo đảm rằng việc sử dụng các dịch vụ này không làm cho người sử dụng gặp phải khó khăn tài chính”.
Những quan niệm nêu trên cho thấy bao phủ chăm sóc sức khỏe toàn dân nhằm 3 mục tiêu:
- Công bằng trong tiếp cận dịch vụ y tế: tất cả mọi người, ai có nhu cầu đều được sử dụng dịch vụ y tế, không phân biệt đối xử và không phụ thuộc vào khả năng chi trả;
- Cung cấp dịch vụ y tế toàn diện, có chất lượng bao gồm dịch vụ nâng cao sức khỏe, dự phòng, chữa bệnh, phục hồi chức năng, điều trị triệu chứng;
- Bảo vệ trước rủi ro tài chính: chi phí sử dụng dịch vụ không làm cho người sử dụng, đặc biệt là người nghèo và các đối tượng thiệt thòi, lâm vào nghèo đói.
Thực hiện bao phủ chăm sóc sức khỏe toàn dân là một quá trình cần có sự tiến bộ trên nhiều mặt: tiến bộ trong đảm bảo sự sẵn có các dịch vụ y tế, đảm bảo các điều kiện để cung cấp dịch vụ có chất lượng và hiệu quả (quản trị hệ thống, tài chính y tế, nhân lực y tế, thuốc, trang thiết bị, vật tư y tế, cơ sở hạ tầng, hệ thống thông tin y tế…); tiến bộ trong tăng mức độ bảo vệ tài chính khi sử dụng các dịch vụ y tế; tiến bộ trong tỷ lệ dân số được bao phủ.
Yêu cầu cơ bản nhằm mục tiêu bao phủ CSSK toàn dân là các hệ thống y tế thực hiện mục tiêu bao phủ CSSK toàn dân phải là một hệ thống y tế hoạt động tốt, dễn tiếp cận, với vai trò trung tâm của nhà nước. Bảo đảm tiếp cận thuốc thiết yếu, trang thiết bị y tế, phát triển công nghệ thông tin là những yêu cầu cấp thiết cho quá trình bao phủ toàn dân. Các yêu cầu cơ bản, xuyên suốt quá trình thực hiện bao phủ là mở rộng tiếp cận dịch vụ, khống chế chi phí và mua sắm chiến lược.
Về cung ứng dịch vụ yêu cầu trên hết là bảo đảm cung ứng dịch vụ CSSK ban đầu toàn diện, bao phủ được toàn bộ các khu vực địa lý và đặc biệt quan tâm tới các nhóm dân cư yếu thế. Đầu tư phát triển mạng lưới CSSK ban đầu để mọi người dân dễ dàng tiếp cận được các dịch vụ y tế không tốn kém là một yếu tố cơ bản tiến tới bao phủ toàn dân (kinh nghiệm của Thái Lan). Ngày nay khi các bệnh không lây nhiễm đã chiếm tỷ trọng trên 70% toàn bộ gánh nặng bệnh tật, đặc biệt là ở các nước đang phát triển, thì vai trò của CSSK ban đầu ngày càng quan trọng hơn. Đảm bảo chất lượng dịch vụ CSSK ban đầu một cách đồng đều giữa các khu vực địa lý là cần thiết để mọi người dân được tiếp cận dịch vụ CSSK có chất lượng ngay trong cộng đồng.
Các bệnh viện phải có đủ khả năng cung cấp và ưu tiên cung cấp các dịch vụ điều trị đáp ứng những nhu cầu thiết yếu của nhân dân. Để đảm bảo tính hiệu quả, trước khi người bệnh sử dụng dịch vụ bệnh viện, họ cần được CSSK ban đầu.
Dịch vụ y tế, thuốc, vật tư y tế phải được lựa chọn đáp ứng yêu cầu điều trị với chi phí thấp nhất phù hợp với khả năng của ngân sách nhà nước dành cho y tế, khả năng của quỹ BHYT và khả năng chi trả/ cùng chi trả của người dân. Hệ thống y tế làm tốt bao phủ toàn dân phải khống chế được sự gia tăng chi phí bằng các chương trình y tế dự phòng có hiệu quả, chẩn đoán sớm và giải quyết bệnh tật tại gia đình và cộng đồng; có chính sách cố định được giá cả và mức phí, điều chỉnh được xu hướng của người cung ứng dịch vụ, đưa ra chính sách khuyến khích sử dụng thuốc gốc, sử dụng hợp lý công nghệ y tế đắt tiền, có các giải pháp hạn chế chỉ quy định quá mức các dịch vụ y tế.
Đội ngũ cán bộ y tế có năng lực, thái độ tốt là yêu cầu quan trọng đối với một hệ thống y tế vì mục tiêu CSSK toàn dân. Hệ thống y tế không thể hoàn thành được chức năng của mình, nếu thiếu nguồn nhân lực được đào tạo và giáo dục, được chuẩn bị tốt và có điều kiện cần thiết để họ sẵn sang phục vụ lâu dài trong lĩnh vực CSSK ban đầu.
Minh Truyền